Landelijke Werkgroep Diëtisten Oncologie
De specialist op het gebied van Voeding en Kanker
- De Verwijsgids Kanker helpt je bij het vinden van een diëtist bij je in de buurt
Nieuws
LWDO jubileum symposium
De Landelijke Werkgroep Diëtisten Oncologie (LWDO) bestaat 40 jaar. Dit willen we vieren met ons jubileumcongres Waardevolle Zorg in een Veranderende Wereld op woensdag 14 mei 2025 in Utrecht.
Het symposium is voor diëtisten en ander geïnteresseerden.
Handboek Voeding bij kanker
Dit handboek gaat uit van feiten en ervaringen waarbij de nieuwste inzichten meegenomen zijn. Het is van groot belang voor de ondersteuning van patiënten tijdens en na de behandeling van kanker.
Meer informatie over het handboek
Voor wie is het handboek:
Dit handboek geeft een overzicht van de huidige kennis over voeding bij kanker, de voedingsproblematiek en de mogelijkheden om goede zorg te verlenen. Het is in de eerste plaats bedoeld voor de (oncologie)diëtist. Maar omdat goede voedingszorg multidisciplinair is en de zorg voor de voedingstoestand ook hoort tot het professionele handelen van de arts, verpleegkundige, fysiotherapeut en andere paramedici, is dit handboek ook voor hen bedoeld.
De redactieleden van het handboek:
Promotie LWDO collega, diëtist Annemieke Kok (UMC Utrecht): “We moeten in beweging blijven om de voedings-en beweegzorg voor mensen met hoofd-halskanker te verbeteren”
Voeding en beweging zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden in de behandeling van ondervoeding bij kankerpatiënten. Ongeveer de helft van de mensen met hoofd-halskanker krijgt te maken met ondervoeding, wat zich kenmerkt door verlies van spiermassa en ongunstige behandeluitkomsten tot gevolg heeft.
Om een adequate voedselinname mogelijk te maken, is bij een deel van de mensen met hoofd-halskanker tijdens de behandeling met chemoradiotherapie sondevoeding nodig. In het verleden werd bij elke patiënt preventief een maagsonde geplaatst. Nu beveelt de landelijke richtlijn Hoofd-halstumoren aan om alleen nog op indicatie een preventieve maagsonde te plaatsen. Een deel van de sondes werd namelijk niet gebruikt, en dat is zonde. Het brengt onnodige risico’s voor de patiënt met zich mee en verhoogd personele druk en zorgkosten. Wat indicaties waren voor het plaatsen van de sonde was tot nu onvoldoende onderzocht.
Ik heb vanuit het UMC Utrecht, samen met het Maastricht UMC+, een voorspelmodel ontwikkeld en gevalideerd met data van ruim 700 patiënten. Hiermee kunnen zorgprofessionals voorafgaand aan de behandeling bepalen wat de kans is dat een patiënt sondevoeding nodig gaat hebben en samen met de patiënt besluiten wel of geen preventieve maagsonde te plaatsen. Ik denk dat dit een mooi voorbeeld is van hoe we op basis van onze eigen zorgdata de zorg direct kunnen verbeteren.
Ik ben van mening dat we met de juiste voedings-en beweegzorg de zorg voor mensen met hoofd-halskanker effectiever kunnen maken. We weten dat beweging, net als goede voeding, tijdens de behandeling gunstige effecten heeft op fysieke fitheid, vermoeidheid en het volhouden van de behandeling bij patiënten met kanker. Bij patiënten met hoofd-halskanker was dit nog onvoldoende onderzocht. Daarom heb ik, in samenwerking met het Antoni van Leeuwenhoek, de haalbaarheid van een beweeginterventie tijdens de behandeling met chemoradiotherapie onderzocht.
Het 10-weekse beweegprogramma bestond uit een combinatie van duur-en krachttraining, deels thuis en deels onder begeleiding van een oncologiefysiotherapeut. We zien dat de aanwezigheid bij de geplande trainingssessies minder was dan ons doel en ook het percentage deelnemers dat het vol kon houden was lager dan het gestelde doel. Met name de toxiciteit van de behandeling was een belangrijke reden om het niet vol te kunnen houden, terwijl de motivatie door de fysiotherapeut juist ondersteunend werkte. Als het niet lukt het beweegprogramma goed vol te houden dan behalen we wellicht ook niet de gewenste effecten, zoals behoud van spiermassa. Er is dus nog wat fine-tuning en verdere personalisatie nodig, en de resultaten van het onderzoek bieden hiervoor goede aanknopingspunten.
Binnenkort starten we met een onderzoek naar de haalbaarheid van een gecombineerde voedings- en beweeginterventie. We moeten, letterlijk en figuurlijk, in beweging blijven om de zorg te verbeteren!
Het volledige proefschrift is hier te lezen.
Vergrote kans op vervroegd overlijden door ondervoeding
AMERSFOORT/AMSTERDAM – Van de patiënten die professionele zorg ontvangt, is gemiddeld één op de vier ondervoed. Bij ondervoeding neemt het gewicht en de spiermassa ongewenst af, doordat men minder voedingstoffen binnenkrijgt dan het lichaam nodig heeft. “Ondervoeding is een groot probleem bij ouderen en mensen met ziekten zoals kanker. Maar liefst 20-75% van de mensen met de diagnose krijgt hiermee te maken. Hierdoor vergroot de kans op bijvoorbeeld complicaties bij behandelingen en zelfs vervroegd overlijden,” vertelt Lon Claassen, Nationaal Fonds Tegen Kanker.
Dit ervaarde ook Ilse: “Begin 2024 kreeg ik te horen dat ik een kwaadaardige darmtumor had met uitzaaiingen naar mijn longen en buikvlies. Ik werd geopereerd en heb een stoma gekregen. In het ziekenhuis zag ik mezelf in de spiegel: mijn gezicht was ingevallen en mijn lichaam zo dun. Ik herkende mezelf niet meer. Toen ik thuis op de weegschaal ging staan dacht ik eerst dat de batterij kapot was. Ik woog nog maar 42,5 kilo en was 17,5 kilo verloren.”
De diëtist
“Ik ging naar de diëtist in de hoop weer op krachten te komen,” vertelt Ilse. Zij zette op een rij wat ik gedurende de dag at en hoe dat aangevuld kon worden, zodat ik voldoende en de juiste voedingstoffen binnen kreeg om weer te herstellen.
Een diëtist biedt voedingszorg op maat wanneer eten door ouderdom, een ziekte of behandeling moeilijk is. “Zodra iemand ondervoed is, loopt men extra risico. Daarom is het belangrijk om aandacht te geven aan het voorkomen van ondervoeding,” vertelt Bianca Rootsaert, directeur van de Nederlandse Vereniging van Diëtisten.
Ilse: “Toen ik de juiste voedingstoffen binnen kreeg en weer op gewicht was, voelde ik me niet alleen lichamelijk maar ook mentaal veel beter. Ik kon weer buiten bewegen, afspreken met vriendinnen en familie en onder andere daardoor genieten van het leven”.
Doorverwijzen van patiënten
Bijzonder hoogleraar diëtetiek en transmurale voedingszorg prof. dr. Harriët Jager-Wittenaar: “Ondervoeding wordt vaak in een laat stadium ontdekt. Het gewichtsverlies als gevolg van ondervoeding gaat geleidelijk. Wanneer je iemand regelmatig ziet valt dit nauwelijks op”. Patiënten zijn zich hier zelf vaak niet of te laat van bewust van ondervoeding. Daarom is het belangrijk dat alle zorgprofessionals ondervoeding tijdig herkennen zodat vroegtijdig een behandeling kan worden ingezet.
“Het is belangrijk ondervoeding vroeg te herkennen zodat tijdig een behandeling kan worden ingezet,” aldus Bijzonder hoogleraar Diëtetiek en transmurale voedingszorg Harriët Jager-Wittenaar (Foto: Nationaal Fonds Tegen Kanker)
Kinderonconet is live
KinderOncoNet is sinds eind september live. Vanaf nu kunnen paramedici, psychologen en revalidatieartsen zich aansluiten bij KinderOncoNet, het nieuwe multidisciplinaire zorgnetwerk voor kinderoncologie. Een initiatief gericht op kwalitatieve zorg dicht bij huis voor kinderen met kanker, ontstaan in samenwerking met het Prinses Maxima Centrum voor kinderoncologie, UMC Utrecht en Vereniging Kinderkanker Nederland.
Met KinderOncoNet kunnen fysiotherapeuten, ergotherapeuten, logopedisten, diëtisten, psychologen en kinderrevalidatieartsen in heel Nederland met elkaar verbinden. Door kennis te delen, ervaringen uit te wisselen en multidisciplinair te werken kunnen zij kinderen met kanker dicht bij huis de beste zorg bieden, zowel tijdens als na hun behandeling.
Diëtisten die zich aan willen sluiten kunnen een korte ADAP geaccrediteerde e-learning volgen. Heb je interesse om aan te sluiten als (kinder)diëtist? In dit artikel vind je meer informatie: KinderOncoNet nodigt uit: sluit je aan bij kinderoncologisch netwerk (linkedin.com)
Naar de website Kinderonconet >>
NTVD: artikel over het belang en pleidooi voor meer multidisciplinaire oncologische zorgnetwerken
In het Nederlands Tijdschrift voor Voeding & Diëtetiek, nummer 3, juli 2023, staat een artikel over het belang en pleidooi voor meer multidisciplinaire oncologische zorgnetwerken. Met als doel een goed op elkaar afgestemd aanbod van zorg en ondersteuning rondom de patiënt, ook buiten de muren van het ziekenhuis.
Klik hier voor het volledige artikel.
Masterclass Oncologie - LWDO regio Limburg
Op 12 december 2023 werd door de afdeling Limburg van de Landelijke Werkgroep Diëtisten Oncologie (LWDO) de Masterclass Oncologie in Maastricht georganiseerd, in samenwerking met het Maastricht UMC+.
Lees hier alles over deze masterclass >>
Verwante werkgroepen
Het LWDO werkt samen met deze werkgroepen binnen de diëtistische oncologie.
Klik op het betreffende logo voor meer informatie.
De LWDO is een erkend netwerk van
De LWDO werkt samen met
